Elektrikli Araçlar ve Karbon Ayak İzi: Gerçekten Ne Kadar Fark Yaratıyor?

Elektrikli araçlar, karbon emisyonlarını azaltma vaadiyle otomotiv dünyasında büyük bir dönüşümün öncüsü oldu. Ancak EA’ların üretim sürecinde, özellikle batarya üretimi aşamasında içten yanmalı motorlara göre çok daha yüksek karbon ayak izi oluştuğu biliniyor.

Bu duruma rağmen, yapılan bilimsel analizler elektrikli araçların kullanım süresi uzadıkça bu farkı kapattığını ve hatta önemli bir çevresel avantaj sağladığını ortaya koyuyor. Örneğin; bir elektrikli aracın toplam karbon dioksit (CO2) emisyonları, yaklaşık 44.000 km yolculuk sonunda sıfırlanıyor. Yani bu kilometreden itibaren elektrikli araç, içten yanmalı motorlu araçlara göre net bir CO2 tasarrufu sağlamaya başlıyor.

Daha somut bir ifadeyle; 220.000 km yol yapan bir elektrikli araç, toplamda 20 ton CO2 salımını engellemiş oluyor. Bu miktar, yaklaşık 1.000 yetişkin ağacın bir yılda emdiği karbon miktarına eşit. Aynı CO2 salımını bir içten yanmalı araçla oluşturmak için, İstanbul’dan Hakkari’ye tam 20 defa gidiş-dönüş yapmak gerekiyor.

Ancak Türkiye’de elektrikli araç tercihinin arkasındaki motivasyonlara bakıldığında, bu çevresel verilerin çok da belirleyici olmadığı görülüyor. Elbette çevre bilinciyle EA tercih eden bir kesim var; fakat bu oran oldukça düşük.

Son yıllarda EA sahipliği, sadece çevrecilik değil; yüksek tork, sessiz sürüş, vergi avantajı ve teknolojik prestij gibi birçok farklı motivasyonla ilişkilendiriliyor. Bu durum kimi zaman sosyolojik bir deneye dönüşüyor. Yüksek performanslı elektrikli araçlarla yapılan kazalar, yoğun şarj istasyonu kuyrukları ve yaşanan tartışmalar bu yeni dönemin ilginç yan etkileri olarak öne çıkıyor.

Elektrikli araçların gerçekten çevresel bir dönüşüm aracı olabilmesi için, bireysel tercihlerde çevresel bilincin daha belirleyici hale gelmesi gerekiyor. Aksi halde, bu teknolojik dönüşüm, sadece ulaşım biçimini değil, toplumsal davranış biçimlerini de beklenmedik şekillerde değiştirmeye devam edecek gibi görünüyor.